Slenteraar

“Koffie?”

Eigenlijk heb ik het schoteltje al klaarstaan en stroomt het zwarte goud reeds uit het apparaat. De man met het hondje hoort zo’n beetje bij het meubilair van de bakkerij. Iedere middag komt hij langs voor een bakje leut met melk en absurd veel zoetjes. Terwijl ik het drinken serveer, snuffelt zijn hond nieuwsgierig aan mijn schort. Kruimels en banketbakkersroom. Ik aai hem kort over zijn kopje.

“Wilt u er iets lekkers bij? Een krentenbol? Of een tosti?”

Een krentenbol it is.

“Ook een dikke laag boter erop?”

“GEEN BOTER!” schreeuwt de man. Het is zijn lijfspreuk, kort daarop gevolgd door een hartstochtelijk: “Ga ik van kotsen!”

Ik leg de krentenbol op een bordje. Meneer mompelt: “Nou, er is nooit meer wat op tv, hè. Niks aan. Daarom heb ik net maar een dvd gekocht. Die heb ik hier, kijk..”

Grinnikend staat hij op en wijst naar zijn buik. Goed opgeborgen onder zijn trui zie ik de contouren van een dvd-hoes. De hoekjes prikken venijnig door de kermende stof heen.

“The Matrix! Die hew ik ‘kocht.”

Ik giechel. Het is niet te stoppen.

Een paar dagen later zie ik meneer opnieuw.

“Nou!” roep ik. “Wat vond u van The Matrix?”

“Tja, niet zo realistisch, hè.”

Het koffiezetapparaat knerpt en sputtert.

Ik ben het er ook niet helemaal mee eens, eigenlijk.

“Maar – dat is juist de vraag die de film opwerpt, toch? Is onze realiteit wel de realiteit?”

Terwijl ik de zoveelste kale krentenbol op een bordje leg, moet ik denken aan de grot van Plato, een beroemde allegorie van de Griekse filosoof. In de allegorie zit een groepje mensen vastgeketend in een grote, donkere grot. Ze zitten met hun rug naar de opening, waardoor ze enkel de stenen achterwand kunnen zien. Achter hen brandt een vuur en voltrekt zich het echte leven: vrije mensen wandelen voorbij met allerlei voorwerpen op hun hoofd, zoals houten figuren van mensen en dieren. De gevangenen aanschouwen dit alles via het schaduwspel op de achterwand en via de echo’s die door de grot schallen. Dat is hun enige werkelijkheid. Als ze zich zouden omdraaien om het leven rechtstreeks waar te nemen, in plaats van via schaduwen en echo’s, dan zouden ze de nieuwe realiteit helemaal niet begrijpen. Het zou alles wat ze wisten ter discussie stellen en de meesten zouden zich snel weer omdraaien. Mensen worden nu eenmaal liever bevestigd in hun bestaande overtuigingen. Daarom zijn rituelen zo geruststellend en is lome voorspelbaarheid zo comfortabel.

“Geen boter!” schalt er door de winkel. “Dan ga ik kotsen!”

“Meent u dat?” grap ik. “En weet u het héél zeker?”

– – –
Dit stukkie werd eerder gepubliceerd in Asteriks Magazine #14.